10 sierpnia Michaił Tuchaczewski wydał dyrektywę sforsowania Wisły i uderzenia na Warszawę. Walna bitwa warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia, a zakończyła 25 sierpnia 1920 r.

       Wojska polskie odniosły spektakularne zwycięstwo. Porażkę Armii Czerwonej w bitwie zapowiadały już wcześniejsze wydarzenia: pomyślny odwrót wojsk polskich na kierunku warszawskim, a także zwycięstwo w bitwie pod Brodami (29 lipca-3 sierpnia) stoczonej na południu frontu, gdy kawaleria zadała ciężkie straty jeździe Budionnego.

       Sukces ułatwiły też strategiczne błędy popełnione przez Sowietów. Siły Armii Czerwonej nacierały w rozbieżnych kierunkach: Front Południowo-Zachodni w kierunku na południowy zachód, a Front Zachodni Michaiła Tuchaczewskiego na północny zachód. Między nimi znajdowała się jedynie słaba Grupa Morzyska. Polska kontrofensywa znad Wieprza uderzyła właśnie w ten obszar.

        Bitwa toczyła się w trzech etapach. Bój o przedmoście warszawskie (13-16 sierpnia), na obszarze od Serocka nad Narwią po górę Kalwarię nad Wisłą, zaangażował duże siły sowieckie i umożliwił marszałkowi Piłsudskiemu zakończenie koncentracji wojsk nad Wieprzem. Bitwa nad Wkrą (14-18 sierpnia) związała walką oddziały Armii Czerwonej dążące do sforsowania Wisły na północ od Modlina. Kluczowe znaczenie dla zwycięstwa miało przeciwuderzenie wojsk polskich znad Wieprza na tyły sił sowieckich atakujących Warszawę. Kontrofensywa przyniosła sukces w skali operacyjnej. Armia Czerwona aż do końca wojny znajdowała się w odwrocie.

(K.P.)